Chuyển đổi số, chuyển đổi xanh: Đòn bẩy đưa nông sản Tuyên Quang vươn xa
Tại thôn Gốc Quéo, xã Tân Thanh, trang trại thủy canh công nghệ cao của anh Nguyễn Việt Lâm là minh chứng sống cho hiệu quả ứng dụng công nghệ. Sau hơn 7 năm đầu tư, trang trại đã mở rộng lên hơn 8.000m² nhà màng, chuyên canh dưa lưới, ớt chuông và dưa chuột. Hệ thống tưới nhỏ giọt, cảm biến tự động điều chỉnh độ ẩm và mực nước giúp tối ưu môi trường sinh trưởng, tạo ra nông sản chất lượng cao. Dưa lưới và dưa chuột của trang trại đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao, mỗi năm cung ứng ra thị trường hơn 60 tấn dưa lưới, 15 tấn ớt chuông, 10 tấn dưa chuột, đồng thời tạo việc làm ổn định cho 7 lao động địa phương với thu nhập bình quân 6 triệu đồng/người/tháng. Anh Nguyễn Việt Lâm cho biết, sẽ tiếp tục mở rộng diện tích thủy canh và phát triển thêm cây trồng trên đất nhằm đa dạng hóa sản phẩm.
Mô hình dưa lưới được tưới bằng hệ thống tưới nhỏ giọt theo công nghệ tiên tiến của nước ngoài của anh Nguyễn Việt Lâm.
Không chỉ hộ sản xuất, nhiều hợp tác xã cũng đang thay đổi mạnh mẽ để bắt nhịp xu thế nông nghiệp hiện đại. Tại Hợp tác xã Nông - Lâm nghiệp Kim Bình, Giám đốc Cao Văn Phúc cho biết, mô hình nhà màng giúp hợp tác xã thuần hóa các giống dưa chất lượng cao như Kim Hoàng Hậu, dưa sữa, Ichiba. Nhờ công nghệ kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm, sâu bệnh được hạn chế đáng kể, năng suất và chất lượng sản phẩm được nâng lên. Chỉ với 2.700 m², hợp tác xã sản xuất khoảng 24-25 tấn dưa mỗi năm, thu gần 1 tỷ đồng.
Song song đó, các trang trại trên địa bàn tỉnh đã ứng dụng hệ thống tưới nhỏ giọt tự động, thiết bị bay không người lái để phun thuốc bảo vệ thực vật, cùng hệ thống cảm biến môi trường đất và nước nhằm tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả canh tác. Hiện toàn tỉnh Tuyên Quang có hơn 3.900ha cây trồng áp dụng tiêu chuẩn nông nghiệp hiện đại, nông nghiệp thông minh. Việc ứng dụng công nghệ giúp giá trị sản phẩm tăng thêm 30-40% so với sản xuất truyền thống; tỷ lệ sâu bệnh giảm 35-40%, không xảy ra dịch hại diện rộng.
Theo đồng chí Phạm Mạnh Duyệt, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, Tuyên Quang là một trong những địa phương đi đầu trong thúc đẩy chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Hơn 270 sản phẩm nông sản chủ lực của tỉnh đã được truy xuất nguồn gốc và bán trên các sàn thương mại điện tử như Lazada, Shopee, Tiki và các sàn giao dịch nông sản chuyên biệt, giúp nông dân tăng thu nhập, giảm phụ thuộc thương lái. Người tiêu dùng chỉ cần quét mã QR để tra cứu thông tin sản phẩm, từ quy trình canh tác, ngày thu hoạch, đến địa điểm sản xuất, vừa tạo niềm tin vừa nâng cao giá trị thương hiệu nông sản Tuyên Quang.
Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, truy xuất nguồn gốc
Bên cạnh chuyển đổi số, tỉnh cũng đẩy mạnh phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn, cải tiến mô hình VAC khép kín nhằm tận dụng chất thải chăn nuôi làm phân bón và xử lý nước thải nuôi thủy sản. Mỗi năm, Tuyên Quang trồng hơn 11.000ha rừng, duy trì vị trí dẫn đầu khu vực miền núi phía Bắc về phát triển rừng, góp phần bảo vệ môi trường và thúc đẩy mô hình nông - lâm kết hợp.
Nhờ đổi mới tư duy và mạnh dạn ứng dụng khoa học công nghệ, nông nghiệp Tuyên Quang đã có bước chuyển quan trọng: Sản lượng lương thực hằng năm đạt khoảng 600 nghìn tấn; sản lượng gỗ rừng trồng hơn 1 triệu m³; sản lượng chè phục vụ xuất khẩu thuộc nhóm cao của cả nước. Nhiều đặc sản địa phương được người tiêu dùng ưa chuộng như cam sành, cá đặc sản và các sản phẩm OCOP.
Cùng với phát triển nông nghiệp, Tuyên Quang triển khai đồng bộ các giải pháp giảm nghèo bền vững và coi đây là nhiệm vụ trọng tâm để tạo chuyển biến kinh tế - xã hội. Tỉnh thường xuyên tổ chức các phiên giao dịch việc làm, tư vấn cho người lao động, đồng thời đầu tư hạ tầng thiết yếu và các mô hình hỗ trợ sản xuất tiên tiến, giúp người dân nâng cao năng lực tự chủ trong phát triển kinh tế.
Đến nay, toàn tỉnh Tuyên Quang đã hoàn thành xóa tất cả nhà ở tạm, nhà dột nát, với ba mẫu nhà điển hình phù hợp đặc thù miền núi, đảm bảo tiêu chuẩn "3 cứng" (nền, khung-tường, mái) với tuổi thọ trên 20 năm. Nhiều hộ nghèo, hộ dân tộc thiểu số được hỗ trợ thêm kinh phí, vật liệu và ngày công của cộng đồng. Xuất khẩu lao động cũng được xác định là giải pháp trọng tâm để giảm nghèo nhanh và bền vững. Tỉnh đã mở rộng thị trường sang Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trẻ.
Nhiều đặc sản địa phương được người tiêu dùng ưa chuộng như cam sành, cá đặc sản và các sản phẩm OCOP khác.
Hiện Tuyên Quang có khoảng 1,25 triệu người dân tộc thiểu số, chiếm hơn 70% dân số, với 122 xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Nhờ triển khai đồng bộ các chính sách dân tộc và chương trình mục tiêu quốc gia, tỷ lệ hộ nghèo vùng này giảm bình quân hơn 5%/năm, vượt mục tiêu Thủ tướng Chính phủ giao.
Tỉnh đã chú trọng lồng ghép các nguồn lực, huy động xã hội hóa, phân cấp mạnh cho cơ sở và phát huy vai trò chủ động của người dân trong thực hiện các dự án. Việc áp dụng linh hoạt các chương trình hỗ trợ thiết thực như nhà ở, bảo hiểm y tế, tín dụng ưu đãi, học bổng cho học sinh nghèo và các chính sách đặc thù cho vùng khó khăn đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Đồng thời, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ xã, áp dụng các phương án đào tạo sát thực tế giúp nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát và sử dụng nguồn lực.
Theo đồng chí Vương Ngọc Hà, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang, thời gian tới, địa phương sẽ tiếp tục hỗ trợ chuyển đổi cây trồng, vật nuôi phù hợp, kết nối chuỗi giá trị, khuyến khích hợp tác xã và doanh nghiệp xã hội. Đồng thời tạo mọi điều kiện để người dân vay vốn ưu đãi, bảo hiểm nông nghiệp, huấn luyện kỹ năng kinh doanh; củng cố mạng lưới an sinh cho các hộ dễ tái nghèo, kết hợp dịch vụ tư vấn tài chính, kế hoạch gia đình và dinh dưỡng.
Tỉnh cũng khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã đổi mới công nghệ trong chế biến và bảo quản nông sản, mở rộng diện tích sản xuất hữu cơ, áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý chất lượng sản phẩm. Sự bứt phá từ chuyển đổi số và chuyển đổi xanh của nông nghiệp Tuyên Quang giúp nông dân tăng thu nhập, thoát nghèo ngay tại quê hương.
Trong thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp triển khai các đề tài khoa học, dự án công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn; thực hiện hiệu quả các cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất.
Những nỗ lực này không chỉ giúp nông dân ổn định cuộc sống, nâng cao thu nhập, mà còn tạo nền tảng bền vững cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Việc đồng bộ giữa nông nghiệp thông minh và giảm nghèo bền vững đã mở ra hướng đi chiến lược, giúp Tuyên Quang trở thành điểm sáng trong cả nước về phát triển nông nghiệp hiện đại, đảm bảo an sinh xã hội và nâng cao đời sống nhân dân.
Nhìn chung, sự bứt phá từ chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong nông nghiệp và các giải pháp giảm nghèo bền vững đang giúp Tuyên Quang tạo ra một mô hình phát triển toàn diện: Nông sản chất lượng cao, người dân giàu có, môi trường xanh và xã hội phát triển. Đây chính là minh chứng sống động cho hướng đi chiến lược, khi khoa học và công nghệ đi đôi với con người, và nông nghiệp phát triển song hành cùng giảm nghèo bền vững.
