Nông nghiệp công nghệ cao - động lực mới của nông thôn thông minh
Tại Hội thảo khoa học "Ứng dụng công nghệ 4.0 trong sản xuất nông nghiệp" do Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật tỉnh Trà Vinh tổ chức ngày 20/5, nhiều chuyên gia và nhà quản lý khẳng định ứng dụng khoa học công nghệ là "chìa khóa" để nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng thu nhập và hướng đến nền nông nghiệp bền vững.
Hệ thống giám sát phát thải khí methane tự động trong sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp của HTX nông nghiệp Phước Hảo (Châu Thành, Trà Vinh).
Thực tế, thời gian qua Trà Vinh đã đưa vào sử dụng hàng loạt công nghệ hiện đại: Hơn 60 máy bay không người lái phục vụ phun thuốc, bón phân, phân tích dữ liệu cây trồng; 13 hệ thống giám sát côn trùng tự động trên lúa và cây ăn trái; hệ thống dự báo sâu bệnh, quan trắc môi trường thông minh; phần mềm quản lý mã số vùng trồng, dữ liệu thủy sản, giám sát tàu cá… Bên cạnh đó, công nghệ mã vạch, QR code cũng được ứng dụng rộng rãi để truy xuất nguồn gốc nông sản, đáp ứng yêu cầu thị trường quốc tế.
Trong lĩnh vực thủy sản, hàng trăm héc-ta nuôi thâm canh đã đạt chứng nhận GAP, BAP, ASC; nhiều cơ sở áp dụng hệ thống IoT giám sát môi trường, cảnh báo sớm rủi ro dịch bệnh, vừa nâng cao năng suất vừa giảm ô nhiễm. Ở huyện Cầu Kè, vùng chuyên canh lúa và cây ăn trái, nông nghiệp công nghệ cao gắn với hữu cơ và truy xuất nguồn gốc đã trở thành hướng đi chủ lực.
Tuy nhiên, việc ứng dụng công nghệ cao còn gặp nhiều rào cản như chi phí đầu tư lớn, nguồn nhân lực chất lượng cao còn hạn chế, thiếu hệ thống dữ liệu số hóa dùng chung. Trước thực tế này, Trà Vinh đang triển khai chính sách đào tạo nhân lực công nghệ cao, đẩy mạnh liên kết giữa nông dân - doanh nghiệp - viện nghiên cứu, cũng như tăng cường tuyên truyền để nông dân mạnh dạn tiếp cận tiến bộ khoa học kỹ thuật.
Giảm nghèo bền vững - nền tảng của phát triển nông thôn mới
Song song với phát triển nông nghiệp hiện đại, Trà Vinh luôn coi giảm nghèo bền vững là trụ cột chiến lược. Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Hẳn khẳng định: "Xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững không chỉ là hai chương trình cấp thiết, mà thực sự là kim chỉ nam cho phát triển toàn diện địa phương".
Trà Vinh cấp mã số vùng trồng, vùng nuôi nâng cao giá trị sản phẩm.
Trong giai đoạn 2021 - 2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh đã giảm từ 3,56% xuống chỉ còn 0,87%, tương đương hơn 7.700 hộ thoát nghèo. Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào Khmer - chiếm hơn 30% dân số - cũng giảm sâu, cho thấy chính sách hỗ trợ đã đi đúng địa chỉ. Người nghèo, cận nghèo được đảm bảo tiếp cận dịch vụ y tế, giáo dục, nước sạch, điện sinh hoạt, đồng thời được hỗ trợ sinh kế và đào tạo nghề để tự vươn lên.
Các chương trình giảm nghèo được lồng ghép vào tiêu chí xây dựng nông thôn mới, giúp người dân không chỉ thoát nghèo mà còn trở thành chủ thể tích cực tham gia kiến thiết quê hương. Đây chính là điểm nhấn tạo nên chu trình phát triển bền vững: Nông thôn mới tạo nền tảng giảm nghèo, còn giảm nghèo góp phần củng cố, nâng cao chất lượng nông thôn mới.
Chuyển đổi số và xây dựng nông thôn thông minh
Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững, Trà Vinh coi chuyển đổi số là giải pháp then chốt. Tỉnh đang tập trung hoàn thiện hạ tầng số, số hóa dữ liệu nông nghiệp, xây dựng cơ sở dữ liệu chung về khí hậu, đất đai, hạn - mặn, sản xuất, thu hoạch, chế biến… giúp cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nông dân có thông tin chính xác để ra quyết định.
Trong nông nghiệp, việc ứng dụng công nghệ số như phần mềm thống kê trực tuyến, hệ thống quan trắc tự động, quản lý mã số vùng trồng đã giúp minh bạch hóa quy trình, nâng cao giá trị nông sản. Trà Vinh cũng khuyến khích nông dân và doanh nghiệp quảng bá sản phẩm trên các nền tảng số như fanpage, YouTube, sàn thương mại điện tử, tham gia hội chợ triển lãm để mở rộng thị trường.
Trong xây dựng nông thôn mới, chuyển đổi số được gắn với quản lý hạ tầng, cung cấp dịch vụ công trực tuyến, kết nối người dân với các dịch vụ giáo dục, y tế, hành chính nhanh chóng và thuận tiện. Hệ thống giao thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế được đồng bộ hóa, góp phần cải thiện diện mạo nông thôn, nâng cao chất lượng sống.
Hướng tới nền nông nghiệp xanh, nông thôn thông minh
Một điểm nhấn quan trọng là Trà Vinh đang triển khai hiệu quả Đề án "Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp" vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Đây là hướng đi chiến lược giúp người dân tăng thu nhập, đồng thời thực hiện mục tiêu giảm phát thải, ứng phó biến đổi khí hậu, gắn với phát triển nông nghiệp xanh và tăng trưởng xanh.
Phó Giám đốc Sở KH&CN tỉnh Trà Vinh Lâm Thái Hùng nhấn mạnh, để nâng cao giá trị nông sản, tỉnh cần đẩy mạnh đăng ký, bảo hộ nhãn hiệu, phổ biến tiêu chuẩn quốc tế về truy xuất nguồn gốc, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp khai thác tài sản trí tuệ từ kết quả nghiên cứu khoa học.
Với quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực của nông dân, doanh nghiệp và cộng đồng, Trà Vinh đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nông thôn thông minh: hiện đại, bền vững, giàu bản sắc văn hóa và thân thiện với môi trường. Người dân không chỉ thoát nghèo, mà còn vươn tới cuộc sống ấm no, hạnh phúc trên chính quê hương mình./.
