Nỗ lực số hóa - bước đệm quan trọng cho giảm nghèo đa chiều
Nhờ triển khai đồng bộ các chính sách, dự án và sử dụng nguồn lực hiệu quả, Thái Nguyên đạt nhiều kết quả nổi bật trong giai đoạn 2021–2025. Sau rà soát, toàn tỉnh ghi nhận 23.061 hộ nghèo (5,46%) và 15.482 hộ cận nghèo, trong đó hộ nghèo là người DTTS chiếm tới 83,93%.
Thực hiện chỉ đạo của Quốc hội và Chính phủ về thực hiện CTMTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, trước khi hợp nhất Thái Nguyên và tỉnh Bắc Kạn, 2 địa phương đã ban hành đầy đủ các văn bản tổ chức thực hiện về thực hiện CTMTQG giảm nghèo. Tổng số văn bản ban hành là 136 văn bản, trong đó 26 nghị quyết, 10 quyết định, 100 văn bản quản lý điều hành.
Việc tổ chức triển khai các dự án, tiểu dự án của Chương trình phù hợp với các quy định và điều kiện thực tế của địa phương, đảm bảo hiệu quả. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều đầu kỳ (đầu năm 2022) là 10,29% đã giảm xuống còn 5,46% vào cuối năm 2024, giảm 4,83%, bình quân mỗi năm giảm 1,61%, đạt và vượt kế hoạch đề ra.
Nhân viên viễn thông giới thiệu, hỗ trợ cài đặt dịch vụ số cho người dân.
Thái Nguyên đã triển khai thực hiện 642 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất với sự tham gia của 13.330 hộ, trong đó có 6.811 hộ nghèo, 3.791 hộ cận nghèo và 2.728 hộ mới thoát nghèo tham gia dự án. 100% người có khả năng lao động, có nhu cầu thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn huyện nghèo (cũ) được hỗ trợ nâng cao năng lực sản xuất nông, lâm nghiệp.
Việc thực hiện các mô hình và hỗ trợ phát triển sản xuất của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững đã giúp các hộ gia đình biết cách áp dụng khoa học kỹ thuật trong trồng trọt, chăn nuôi; sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật hợp lý, tiết kiệm; phòng tránh dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi… từ đó giúp tăng năng suất sản xuất, tạo sinh kế ổn định, nâng cao thu nhập, tiến tới thoát nghèo.
Hướng tới xây dựng 3 trụ cột chuyển đổi số, gồm chính quyền số, kinh tế số và xã hội số, từ năm 2023, 8 xã, phường ở khu vực phía Bắc của tỉnh Thái Nguyên, đã triển khai thí điểm cấp phát miễn phí 176 điện thoại thông minh cho người dân. Đồng thời, 375 điện thoại khác được trao cho đội ngũ người có uy tín tại các địa phương này. Nhờ các sáng kiến này cùng nhiều hoạt động cụ thể khác của các cấp, ngành, việc chuyển đổi số ở vùng cao và vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) từng bước được cải thiện, mở rộng khả năng tiếp cận thông tin, dịch vụ và cơ hội phát triển cho cộng đồng.
Người dân vùng cao đã dần quen với thanh toán không dùng tiền mặt, dịch vụ công trực tuyến, y tế, giáo dục và VNeID. Khoảng cách địa lý được thu hẹp nhờ nền tảng số, trong khi các hợp tác xã và thanh niên vùng cao tận dụng hiệu quả chuyển đổi số để phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng đời sống và năng lực quản trị cộng đồng.
"Tôi nhận thức rõ vai trò quan trọng của chuyển đổi số trong phát triển kinh tế, từ đó ứng dụng công nghệ vào sản xuất, kết nối bán hàng, tìm kiếm thị trường tiêu thụ và quảng bá mô hình kinh tế gắn với du lịch sinh thái. Việc thực hiện chuyển đổi số mở ra nhiều cơ hội lập nghiệp và khởi nghiệp cho thanh niên vùng cao", anh Đặng Hành Dũng, chủ trang trại nuôi cá tầm, cá hồi tại thôn Phiêng Phàng, xã Thượng Minh, chia sẻ.
Hướng tới cộng đồng thông minh, bền vững
Để rút ngắn khoảng cách phát triển, cấp ủy và chính quyền tỉnh Thái Nguyên đã và đang đẩy mạnh chuyển đổi số đến cơ sở, đặc biệt tại các vùng đồng bào DTTS và những địa phương còn khó khăn về kinh tế - xã hội.
Viettel Thái Nguyên đã đầu tư trạm viễn thông BTS tại khu vực trung tâm xóm người Dao Ba Họ, xã Yên Trạch, phục vụ nhu cầu sóng viễn thông di động và Internet không dây băng thông rộng 4G cho các hộ dân trong xóm. Hiện nay, hầu hết các xã đã được trang bị cơ sở hạ tầng mạng tại trung tâm phục vụ hành chính công, đồng thời nâng cấp băng thông Internet để phục vụ người dân thực hiện thủ tục hành chính.
Các lĩnh vực bảo hiểm xã hội, giáo dục và y tế đã triển khai 100% giải pháp thanh toán không dùng tiền mặt, bao gồm chi trả trợ cấp xã hội qua tài khoản ngân hàng. Ngân hàng và bưu điện phối hợp mở các điểm mở tài khoản lưu động ngay tại thôn, xã.
Chương trình "Bình dân học AI" với gần 400.000 người tham gia đã nâng cao kỹ năng số và khả năng tiếp cận công nghệ cho cộng đồng. Mô hình tổ công nghệ số cộng đồng và tình nguyện viên số được triển khai tại mỗi xã, phường, góp phần nâng cao năng lực số cộng đồng và triển khai hiệu quả chính quyền hai cấp.
Mới đây, Sở Khoa học và Công nghệ đã tổ chức tập huấn cho các tổ công nghệ số cộng đồng tại xã Định Hóa, xã đầu tiên của tỉnh thực hiện mô hình này. Mô hình tập huấn "tình nguyện viên số" và "tổ công nghệ số cộng đồng" sẽ được mở rộng, triển khai tại các địa bàn khác trên toàn tỉnh trong thời gian tới.
Thành viên Tổ công nghệ số cộng đồng hướng dẫn, hỗ trợ bà con nhân dân cài đặt, sử dụng một số ứng dụng số của tỉnh như: Thai Nguyên ID, C-ThaiNguyen…
Dù đạt nhiều kết quả, chuyển đổi số vùng cao vẫn còn không ít thách thức, nhiều người lớn tuổi, người ít biết tiếng phổ thông gặp khó khăn khi sử dụng công nghệ; kỹ năng số hạn chế; hạ tầng viễn thông còn yếu ở nhiều khu vực.
Toàn tỉnh còn 55 thôn, bản "lõm sóng", 7 thôn chưa có điện lưới và 123 thôn chưa có cáp quang. Đây đều là các điểm dân cư vùng núi cao, giao thông khó khăn, dân cư thưa. Sở Khoa học và Công nghệ đã tiến hành rà soát và kiểm tra toàn diện hiện trạng sóng di động và hạ tầng viễn thông. Trên cơ sở đó, báo cáo UBND tỉnh và kiến nghị Bộ Khoa học và Công nghệ, Quỹ Dịch vụ Viễn thông công ích Việt Nam xem xét bố trí nguồn vốn hỗ trợ, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp mở rộng vùng phủ sóng và hỗ trợ lắp đặt cáp quang tại những khu vực đặc biệt khó khăn. Sở cũng xây dựng kế hoạch đầu tư phủ sóng theo lộ trình cụ thể, hướng tới mục tiêu phủ sóng 100% thôn, bản trên địa bàn.
Song song đó, các địa phương tiếp tục duy trì chương trình "Bình dân học AI", "Bình dân học vụ số", đẩy mạnh truyền thông, đào tạo kỹ năng số; hỗ trợ người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến; đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau trong hành trình chuyển đổi số.
Chuyển đổi số ở vùng cao không chỉ là câu chuyện về công nghệ mà là giải pháp căn cơ giúp thay đổi nhận thức, cách tiếp cận thông tin, phương thức sản xuất và quản trị cộng đồng. Khi người dân có kỹ năng số, có thiết bị, có hạ tầng, họ có thêm cơ hội vươn lên, tự chủ về sinh kế và tiếp cận các dịch vụ thiết yếu một cách bình đẳng.
Thái Nguyên đang kiên trì đi theo con đường đưa công nghệ đến vùng sâu, vùng xa, mở rộng cơ hội phát triển kinh tế – xã hội, thu hẹp khoảng cách số và tạo nền tảng xây dựng cộng đồng thông minh, bền vững.
