Làng thông minh sáng tạo của tỉnh Đồng Tháp

Mô hình "Làng thông minh" ở Đồng Tháp giúp người dân tiếp cận công nghệ số nâng cao chất lượng cuộc sống

Với sự hỗ trợ từ Bộ Khoa học và Công nghệ, Trường Đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) đã phối hợp xây dựng mô hình "Làng thông minh phát triển từ Hội quán nông dân", đề tài khoa học cấp quốc gia, hướng đến phát triển nông thôn bền vững dựa trên nền tảng số.

Theo đó, Đề tài "Nghiên cứu xây dựng mô hình "Làng thông minh" phát triển từ Hội quán Nông dân tại tỉnh Đồng Tháp" (Đề tài nghiên cứu ứng dụng và phát triển công nghệ cấp quốc gia) do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ quản; Trường Đại học Bách khoa - Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh chủ trì; Đề tài triển khai tại Thuận Tân Hội quán và Tâm Quê Hội quán của xã Tân Thuận Tây (TP Cao Lãnh trước đây), từ tháng 11-2020.

Mục tiêu của mô hình là kết nối cộng đồng, ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, giúp người dân nâng cao chất lượng cuộc sống từ chính thế mạnh của địa phương.

Các sản phẩm trong đề tài gồm hệ thống quan trắc môi trường, tưới tự động bằng năng lượng mặt trời, camera giám sát an ninh, chiếu sáng công cộng thông minh, cổng thông tin điện tử cho hội quán, cùng các ứng dụng di động phục vụ quản lý, sản xuất và truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Mô hình "Làng thông minh" ở Tân Thuận Tây được đúc kết kinh nghiệm từ nhiều quốc gia như: Đức, Hàn Quốc, Ấn Độ và phát triển dựa trên nền tảng vững chắc của các Hội quán Nông dân Đồng Tháp.

Mô hình triển khai một loạt hệ thống công nghệ thông minh, mang lại lợi ích thiết thực như: Hệ thống camera giám sát an ninh, trật tự trên các tuyến đường liên ấp; hệ thống quan trắc môi trường; hệ thống tưới tự động phục vụ sản xuất nông nghiệp; hệ thống đèn chiếu sáng công cộng thông minh. Tất cả các hệ thống này đã đi vào hoạt động, hỗ trợ đắc lực cho bà con trong sản xuất và sinh hoạt hằng ngày.

"Làng thông minh" Tân Thuận Tây hướng đến phát triển bền vững. Mọi hoạt động liên quan đến môi trường sản xuất, môi trường sống, phát triển kinh tế, kỹ thuật, đổi mới sáng tạo và quản trị đều được thể hiện qua phần mềm, tạo nên một hệ sinh thái kết nối cộng đồng, chính quyền và doanh nghiệp.

Hệ thống cơ sở dữ liệu lớn của "Làng thông minh" được xem là "trái tim" để phát triển các dịch vụ, kết nối nhiều giải pháp tiên tiến. Bằng khoa học công nghệ và trí tuệ nhân tạo, những dữ liệu này sẽ phân tích lợi thế địa phương để phát huy tốt nhất giá trị sản xuất, đời sống, văn hóa trên nền tảng số.

Tất cả thông tin, dữ liệu về đất đai, môi trường, thời vụ, thị trường đều được tích hợp và truy cập dễ dàng qua điện thoại thông minh, giúp người dân quản lý và ra quyết định hiệu quả.

Đồng Tháp đã xác định mô hình "Làng thông minh" là nền tảng quan trọng cho sự hợp tác bền chặt giữa chính quyền và người nông dân. Do đó, trong thời gian qua, tỉnh không ngừng củng cố và hoàn thiện mô hình này. Đến nay, toàn tỉnh đã phát triển 153 Hội quán với tổng số 7.883 thành viên.

Đáng chú ý, 40 hợp tác xã nông nghiệp đã được thành lập dựa trên nền tảng các Hội quán. Tinh thần cốt lõi xuyên suốt của mô hình là sự chăm chỉ, tự lực, hợp tác, liên kết và hỗ trợ lẫn nhau giữa các thành viên.

Tại Tân Thuận Tây, các Hội quán còn phát triển mạnh mẽ mô hình du lịch cộng đồng, khai thác giá trị tài nguyên bản địa. Bà con trong Tâm Quê Hội quán phục dựng các nghề truyền thống như: Nổ cốm, làm bánh dân gian, bắt cá…

Nơi công nghệ kết nối con người nông thôn mới

Từ nền tảng của xã Tân Thuận Tây, đến nay Đồng Tháp đã hình thành 6 làng thông minh và 39 hợp tác xã hoạt động hiệu quả, minh chứng cho tinh thần đổi mới trong tổ chức cộng đồng nông dân.

Nhờ mô hình này, nhiều nông dân đã từng bước tiếp cận và làm chủ công nghệ số. Trước đây người dân chủ yếu làm theo kinh nghiệm, bây giờ ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo có thể theo dõi thời tiết, sâu bệnh, quản lý lịch canh tác qua ứng dụng và đặc biệt bán hàng trên sàn thương mại điện tử.

Ngoài ra, Mô hình "Xã thương mại điện tử" được triển khai song song giúp người dân xây dựng dữ liệu sản xuất, đảm bảo truy xuất nguồn gốc nông sản và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Theo người dân tại địa phương, ứng dụng công nghệ giúp tôi tiết kiệm chi phí, dễ theo dõi chất lượng sản phẩm và nâng cao giá trị đầu ra. Giờ xoài của tôi không chỉ bán trong tỉnh mà còn lên được các sàn điện tử, tiếp cận khách hàng ở nhiều nơi".

Những tiện ích như hệ thống camera giám sát, chiếu sáng công cộng thông minh cũng giúp tình hình an ninh, trật tự ở nông thôn ổn định hơn. Việc thanh toán không dùng tiền mặt, giao dịch trực tuyến cũng đã trở nên phổ biến hơn, góp phần hình thành "công dân số" trong cộng đồng nông thôn.

Dù còn nhiều khó khăn ban đầu do mô hình còn mới, song chính quyền địa phương đã tích cực hỗ trợ người dân làm quen với công nghệ với nhiều buổi hướng dẫn, tuyên truyền, vận động người dân cài đặt ứng dụng, sử dụng phần mềm quản lý sản xuất, cũng như hỗ trợ quy trình xét sản phẩm OCOP 4 sao.

Theo Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Tháp, đến nay toàn tỉnh đã có 6 mô hình "Làng thông minh" được công nhận. Trong thời gian tới, Sở tiếp tục tham mưu tỉnh đầu tư phát triển hạ tầng công nghệ số, nâng cao kỹ năng số cho người dân, đồng thời hợp tác với các viện, trường và doanh nghiệp để nghiên cứu, chuyển giao các giải pháp công nghệ phù hợp.

Với cách tiếp cận này, Đồng Tháp đang dần hiện thực hóa mục tiêu phát triển nông thôn bền vững và hiện đại, tạo nền tảng cho chuyển đổi số toàn diện trong lĩnh vực nông nghiệp. "Làng thông minh" không chỉ là mô hình ứng dụng công nghệ, mà còn là bước chuyển về tư duy, giúp nông dân trở thành chủ thể trong thời đại số: Tự tin, năng động và gắn kết hơn với sự phát triển chung của địa phương.

Sở Khoa học và Công nghệ đẩy mạnh hợp tác với các Viện, trường và doanh nghiệp để nghiên cứu, chuyển giao các giải pháp công nghệ thiết thực, tập trung vào quản lý sản xuất, thiết bị tiết kiệm năng lượng, đặc biệt là các mô hình nông nghiệp thông minh đáp ứng nhu cầu thực tế của người dân nông thôn. Từng bước hiện thực hóa mục tiêu phát triển nông thôn bền vững và thông minh, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển kinh tế - xã hội.