Gia đình chị Thị Thi, công nhân Công TNHH Topband Smart Đồng Nai (ở xã Long Thành) trong lễ cưới tập thể do Liên đoàn Lao động tỉnh Đồng Nai tổ chức năm 2024.
Tại xã Xuân Phú, nơi có hơn 2,6 nghìn hộ dân là người dân tộc thiểu số (DTTS), sự thay đổi rõ rệt nhất thể hiện qua việc phụ nữ nơi đây đã chủ động hơn trong việc sử dụng công nghệ. Bà Thị Gái, người dân tộc Chơro, trước kia chỉ quen dùng điện thoại để liên lạc cơ bản, nay đã có thể truy cập Facebook, Zalo để theo dõi tình hình thời sự, kết nối với người thân hay tìm kiếm thông tin cần thiết. Việc thường xuyên đọc các cảnh báo trên mạng và học hỏi từ cán bộ hội phụ nữ giúp bà nhận biết được các chiêu trò lừa đảo đang ngày càng tinh vi.
Phụ nữ xã Xuân Phú còn sử dụng điện thoại thông minh để giao dịch ngân hàng, tiếp cận dịch vụ công trực tuyến và quản lý thông tin cá nhân dễ dàng hơn. Sự thay đổi từ những kỹ năng nhỏ ấy tạo nên nền tảng quan trọng cho họ thích ứng với môi trường số ngày càng phổ biến trong đời sống.
Trong lĩnh vực giáo dục, tác động của khoa học và công nghệ cũng tạo ra những tiến bộ đáng kể. Chị Thạch Bảo Thu Nga, người Khmer, hiện là giáo viên Tổng phụ trách Đội tại Trường tiểu học Quang Trung, cho biết sự hỗ trợ của công nghệ thông tin đã giúp công việc của chị thay đổi toàn diện. Nếu như trước đây chị phải đi lại nhiều để học hỏi mô hình hoạt động Đội từ các trường khác, nay với ứng dụng Canva và AI, chị có thể thiết kế nội dung sinh hoạt phong phú, hấp dẫn hơn. Những buổi tập huấn có thể thực hiện online giúp chị tiết kiệm thời gian mà vẫn nâng cao hiệu quả chuyên môn. Nhờ những đổi mới này, tương tác giữa học sinh và hoạt động Đội tăng lên rõ rệt, cho phép chị tổ chức thêm nhiều hoạt động sáng tạo, góp phần nâng cao kỹ năng và sự tự tin cho thiếu nhi.
Ngoài ra, nhiều phụ nữ DTTS làm công nhân tại các khu công nghiệp Đồng Nai cũng đang được hưởng lợi từ chuyển đổi số. Những thông tin về chính sách lao động hay các chương trình phúc lợi được công đoàn đăng tải trên mạng xã hội giúp họ nắm bắt nhanh hơn. Chị Thị Thi, công nhân tại Long Thành, đã biết đến chương trình cưới tập thể của Liên đoàn Lao động tỉnh thông qua mạng xã hội công đoàn. Nhờ đó, chị và chồng đã có được lễ cưới đầm ấm sau tám năm chỉ đăng ký kết hôn mà chưa có điều kiện tổ chức.
Khi công nghệ được gắn với khai thác giá trị văn hóa bản địa, hiệu quả giảm nghèo càng trở nên rõ nét. Chị Ká Tuyền, cô gái Châu Mạ – S’tiêng ở làng Tà Lài đã tự học tiếng Anh qua internet khi làm việc tại Nam Cát Tiên, sau đó trở thành hướng dẫn viên du lịch và quyết định xây dựng mô hình Du lịch cộng đồng Tà Lài Eco Lodge. Nhờ truyền tải hình ảnh Tà Lài qua Facebook, Zalo, TikTok và Instagram, chị Ká Tuyền không chỉ thu hút du khách mà còn lan tỏa câu chuyện về bản sắc văn hóa địa phương. Việc ứng dụng mạng xã hội để quảng bá mô hình du lịch này giúp Tà Lài Eco Lodge được biết đến rộng rãi hơn, tạo cơ hội kinh tế ổn định cho phụ nữ trong làng.
Trong lĩnh vực nông nghiệp, khoa học công nghệ tiếp tục trở thành chìa khóa quan trọng cho giảm nghèo bền vững. Bà Thị Khưi, người M’nông ở xã Thọ Sơn, đã thành lập Hợp tác xã Nông nghiệp điều hữu cơ trảng cỏ Bù Lạch và vận động hàng trăm hộ chuyển sang canh tác hữu cơ phục vụ xuất khẩu. Việc đầu tư thiết bị xử lý sau thu hoạch giúp hạt điều đạt tiêu chuẩn chất lượng cao. Năm 2024, Hợp tác xã ký thỏa thuận thu mua hạt điều thô với Công ty Điều Intersnack Việt Nam, tạo đầu ra ổn định cho người dân và nâng cao thu nhập. Chính sự kết hợp giữa tri thức bản địa và kỹ thuật công nghệ đã giúp phụ nữ M’nông từng bước cải thiện cuộc sống.
Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi số đối với phụ nữ DTTS tại Đồng Nai vẫn đối mặt với không ít khó khăn. Nhiều vùng sâu, vùng xa như Đak Nhau, Lộc Quang hay các khu vực rẫy ở rải rác vẫn còn hạn chế về sóng điện thoại, thiếu thiết bị thông minh và tâm lý e dè khi tiếp xúc công nghệ.
Đến tháng 9/2025, toàn tỉnh Đồng Nai vẫn còn 25 thôn, ấp nằm trong vùng lõm sóng khiến việc triển khai ứng dụng số gặp trở ngại. Với nhiều phụ nữ DTTS lớn tuổi, việc sử dụng điện thoại thông minh vẫn còn xa lạ, dẫn đến hạn chế trong tiếp cận thông tin, giao dịch trực tuyến và kỹ năng tự bảo vệ trên môi trường mạng.
Phụ nữ DTTS ở Đồng Nai đang chứng minh thực tế rằng khi công nghệ được trao đúng người, đúng thời điểm, nó không chỉ làm thay đổi một cá nhân mà còn tạo sức lan tỏa đến cả cộng đồng. Khi họ nắm bắt được những cơ hội mà công nghệ mang lại, con đường thoát nghèo không chỉ là mục tiêu trước mắt mà hoàn toàn có thể trở thành hành trình bền vững./.
