Gắn bó với nông dân
Các xã Tân Phước, Hưng Thạnh của tỉnh Đồng Tháp là vùng đất trũng phèn của tỉnh Tiền Giang. Thổ nhưỡng nơi đây khá thích hợp để trồng dứa và khoai mỡ. Tuy nhiên, quy trình canh tác 2 loại cây trồng nói trên của đa số nông dân còn theo tập quán cũ, nên việc sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật chưa khoa học. Điều này gây ra tình trạng lãng phí và ô nhiễm môi trường.
Ngoài ra, cây dứa giống do nông dân tự để lại từ các vụ trước hoặc mua từ nguồn trôi nổi nên chất lượng không đồng đều do thoái hóa, bệnh đỏ đầu lá hoành hành, giá cả bấp bênh do phụ thuộc thương lái.
Nhận thấy những hạn chế đó, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp dứa Tân Phước BMF Nguyễn Tiến Đạt đã cùng với các đối tác của mình thành lập hợp tác xã vào cuối năm 2023. Hợp tác xã ra đời với khát vọng thay đổi cách canh tác truyền thống, mang khoa học công nghệ về với ruộng đồng.
Các thành viên hợp tác xã đều là người trẻ, được đào tạo bài bản về nông nghiệp, có cùng mong muốn làm giàu trên chính mảnh đất quê hương. Họ đã quyết định xắn tay áo lội ruộng, sát cánh cùng nông dân để giải quyết tận gốc những khó khăn vốn kéo dài nhiều năm.
Ngay sau khi thành lập, điều đầu tiên mà Hợp tác xã dứa Tân Phước BMF thực hiện là khảo sát và nghiên cứu bệnh đỏ đầu lá. Một loại bệnh khiến nông dân nhiều nơi mất ăn, mất ngủ. Trong khi cách xử lý truyền thống chỉ dừng lại ở việc phun thuốc theo khuyến cáo, các thanh niên trong hợp tác xã đã chứng minh rằng, loại bệnh này không chỉ xuất phát từ rệp sáp hay vi khuẩn wilt như nhiều người nghĩ. Qua phân tích, hợp tác xã phát hiện có đến tám nguyên nhân khác nhau từ đất, giống cho đến tuyến trùng. Từ đó, hợp tác xã đã xây dựng liệu trình cho nông dân giải quyết vấn đề về bệnh, giúp người nông dân có hướng điều trị đúng cách.
Không dừng lại ở nghiên cứu bệnh hại, Hợp tác xã dứa Tân Phước BMF còn triển khai hàng loạt sáng kiến nhằm nâng cao giá trị trái dứa. Hợp tác xã đã thử nghiệm thành công quy trình giảm nứt, giảm nốt ruồi trên trái, tăng số mắt dứa lên đến 25% so với đối chứng. Nhờ đó, trái dứa đẹp và tăng giá trị thương phẩm.
Cây dứa đã trở thành cây thoát nghèo của Đồng Tháp. Thực tế cho thấy, trước thời điểm thực hiện sáp nhập, tỉnh Đồng Tháp đặt mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo đến hết năm 2025 còn dưới 3%; đến hết năm 2025, thu nhập bình quân đầu người của các hộ nghèo tăng ít nhất là 1,8 lần so với năm 2020 (tương đương 30,9 triệu đồng/người/năm). Theo đó, khu vực KTTT, HTX sẽ là một trong những "đòn bẩy" quan trọng để đạt được mục tiêu này.
Diện tích trồng khóm tại Đồng Tháp liên tục mở rộng nhờ giá trị tăng cao.
Đam mê công nghệ cao
Hiện, hợp tác xã có 9 thành viên, có trình độ cao về nông nghiệp. Hợp tác xã có nguồn nhân lực đa phần là trẻ, năng động và được đào tạo bài bản, với mong muốn cống hiến và làm giàu cho bản thân, địa phương.
Từ khi thành lập đến nay, hợp tác xã nông nghiệp dứa Tân Phước BMF đã mạnh dạn nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất; liên kết với Trường đại học Nông lâm Thành phố Hồ Chí Minh để tiếp cận các tiến bộ khoa học-kỹ thuật mới.
Ngoài ra, hợp tác xã bước đầu còn tiếp cận được các kênh đầu tư quốc tế để có kinh phí nghiên cứu cải tiến quy trình canh tác, tiến tới sản xuất ra sản phẩm sạch nhằm đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu.
Hiện tại, hợp tác xã đã nghiên cứu và áp dụng thành công quy trình canh tác cây dứa đạt năng suất cao, tăng khoảng 25% so với sản xuất theo kiểu truyền thống.
Điều này, giúp người dân trồng dứa tăng hiệu quả kinh tế. Ngoài ra, hợp tác xã còn nghiên cứu phát triển các sản phẩm chế biến từ dứa loại 3, 4 để nâng cao giá trị gia tăng. Theo đó, hợp tác xã đã nghiên cứu và sản xuất nhiều sản phẩm có giá trị gia tăng như: Chiết tách enzym Bromelain ứng dụng trong nấu nướng giúp đồ ăn nhanh mềm, nước ép dứa với tảo xoắn có hàm lượng dinh dưỡng cao, chiết xuất mùi từ quả dứa để sản xuất sáp thơm.
Các thành viên là kỹ sư của Hợp tác xã khóm Tân Phước BMF luôn bám sát ruộng đồng cùng nông dân.
Hiện tại, hợp tác xã đang xây dựng cây đầu dòng giống dứa Queen, thiết lập đời F0 với 49 cây dứa Queen. Dự kiến, hợp tác xã sẽ hoàn thiện để xin chứng nhận cây dứa đầu dòng. Ngoài ra, hợp tác xã cũng phối hợp với các chuyên gia và cơ quan thực hiện các đề tài khoa học tập trung vào sản xuất và bảo quản trái dứa sau thu hoạch.
Đề tài nghiên cứu bảo quản dứa MD2 và tiểu phần dứa Queen đang được hợp tác xã phối hợp với Đại học Quốc tế thực hiện. Đề tài khi hoàn thành sẽ cung cấp giải pháp công nghệ mới bảo quản bằng khí giúp kéo dài thời gian bảo quản trái dứa MD2 khoảng 40-45 ngày và kỳ vọng có thể đạt 60 ngày. Đối với trái dứa Queen có thể đạt 30 ngày khi áp dụng công nghệ.
Các nghiên cứu của hợp tác xã nhằm hướng tới nghiên cứu ứng dụng chứ không phải nghiên cứu cơ bản. Các nghiên cứu hướng đến mục tiêu khi hoàn thành có thể sử dụng để nâng cao giá trị của trái dứa.
Với tầm nhìn dài hạn, hợp tác xã còn nghiên cứu ứng dụng máy bay không người lái tích hợp AI để theo dõi nhật ký canh tác, phát hiện bệnh hại, giúp người nông dân quản lý ruộng vườn hiệu quả hơn. Tất cả những điều này cho thấy, khi tri thức trẻ gắn liền với đồng ruộng, nông nghiệp truyền thống có thể khoác lên mình tấm áo mới hiện đại và bền vững.
Từ khi các HTX ra đời và nghiên cứu các giống cây dứa mới, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, đời sống người dân ở nhiều vùng đất khó khăn của tỉnh Đồng Tháp đã cải thiện, nhiều hộ trồng dứa vươn lên làm giàu nhanh chóng, giảm tỷ lệ hộ nghèo và đời sống vật chất tinh thần được nâng cao.
Với sự ứng dụng đồng bộ của khoa học kỹ thuật, cùng vai trò trung tâm của các HTX và sự hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh, cây dứa không chỉ trở thành cây trồng chủ lực mà còn là "chiếc chìa khóa" mở ra hướng làm giàu bền vững cho người dân vùng đất Tân Phước, Tiền Giang (cũ) - nơi từng được mệnh danh là "rốn phèn, rốn lũ".
