Chợ nổi Cái Răng - điểm đến ưa thích của nhiều du khách khi tới Cần Thơ.
Cùng lúc, du khách từ Đồng Nai, Hà Nội hay châu Âu dễ dàng đặt tour chợ nổi, phòng homestay, quán ăn bằng vài thao tác trên ứng dụng "Can Tho Tourism". Đó là cách Cần Thơ đang dùng du lịch và công nghệ số để từng bước tạo sinh kế bền vững, góp phần giảm nghèo từ chính lợi thế sông nước của mình.
Du lịch thông minh
Việc Cần Thơ đầu tư Cổng thông tin du lịch "canthotourism.vn", ứng dụng "Can Tho Tourism", bản đồ số, thực tế ảo, camera 360… không chỉ để "làm đẹp" hình ảnh điểm đến. Khi thông tin về điểm tham quan, lưu trú, ẩm thực, sự kiện, tour tuyến được đưa lên một hệ thống số thống nhất, người hưởng lợi trực tiếp chính là những hộ kinh doanh nhỏ: chủ ghe, chủ homestay, quán ăn ven sông, làng nghề, dịch vụ trải nghiệm cộng đồng.
Trước đây, khách đến chợ nổi hay miệt vườn phần lớn đi theo lời giới thiệu truyền miệng, hoặc "gặp ai thì đi với người đó". Không ít gia đình có ghe, có nhà vườn nhưng ít khách biết đến, thu nhập bấp bênh, mùa cao điểm thì quá tải, mùa thấp điểm lại vắng khách. Khi ngành du lịch chủ động kết nối các doanh nghiệp viễn thông, xây dựng hệ thống du lịch thông minh với nhiều tiện ích, khả năng tiếp cận khách của người dân được mở rộng rõ rệt.
Du khách chỉ cần mở ứng dụng là có thể xem toàn bộ danh sách điểm đến, tour sông nước, homestay, dịch vụ trải nghiệm, kèm bản đồ dẫn đường. Điều này giúp dòng khách phân bổ đều hơn, không dồn vào vài điểm nổi tiếng, tạo cơ hội cho những hộ làm dịch vụ nhỏ lẻ "lộ diện" trên bản đồ du lịch số, qua đó có thêm nguồn thu, giảm phụ thuộc vào trung gian.
Hành trình số của du khách
Một nghiên cứu gần đây về du lịch sông nước Cần Thơ cho thấy, đa số du khách đều dùng internet để tìm kiếm thông tin chuyến đi, từ lịch trình, giá cả đến review thực tế. Họ đặt phòng homestay trên các nền tảng trực tuyến, nhắn Zalo, Messenger để thương lượng tour ghe, dùng Google Maps để định vị điểm đến, dùng ví điện tử để thanh toán, rồi sau đó viết review, đăng ảnh, video chia sẻ trải nghiệm.
Chuỗi hành trình ấy đều được thực hiện bởi công nghệ số. Với người dân địa phương, nếu biết nắm bắt, đây là một "đường thoát nghèo" mới: chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh, tài khoản mạng xã hội và ít kỹ năng số, họ có thể tiếp cận khách từ khắp nơi mà không phải bỏ ra quá nhiều chi phí quảng bá.
Thực tế, 100% nhà cung cấp dịch vụ mà nhóm nghiên cứu phỏng vấn đều dùng Zalo, Facebook để gửi hình ảnh phòng, ghe, chốt lịch với khách. Khoảng một nửa đã bắt đầu nhận thanh toán qua ví điện tử, mã QR. Nhờ vậy, không chỉ việc đặt dịch vụ thuận tiện hơn mà tiền bạc cũng minh bạch, an toàn hơn, giảm rủi ro thất thoát.
Khi du khách chia sẻ hình ảnh, livestream chợ nổi, bữa ăn trên ghe, đêm ngủ homestay, những nội dung đó trở thành "quảng cáo miễn phí" cho cộng đồng. Một bài review tích cực, một đoạn clip ấn tượng có thể mang thêm nhiều đoàn khách trong tương lai. Với các hộ dân làm du lịch cộng đồng, đó là cơ hội để tăng khách, tăng doanh thu mà không cần tốn kém cho quảng cáo truyền thống.
Khoảng cách số - rào cản cần vượt qua nếu không muốn ai bị bỏ lại phía sau
Tuy nhiên, bức tranh du lịch số ở Cần Thơ không chỉ có những điểm sáng. Nhiều chủ ghe, chủ homestay thừa nhận họ chỉ mới dừng ở mức "xài Zalo, Facebook để trả lời khách", còn chuyện làm website, quay clip, chạy quảng cáo online thì… gần như bỏ ngỏ.
Khoảng cách số giữa du khách vốn rất thành thạo công nghệ và nhà cung cấp dịch vụ, phần lớn là hộ gia đình, quy mô nhỏ đang là một thách thức nếu Cần Thơ muốn du lịch thật sự trở thành động lực giảm nghèo bền vững. Khi khách đã quen đặt phòng, đặt tour, thanh toán, đánh giá trên môi trường số mà người cung cấp dịch vụ chưa theo kịp, cơ hội sẽ dần trôi qua tay các đơn vị lớn hơn, hoặc các điểm đến khác cạnh tranh tốt hơn về mặt số hóa.
Những kết quả bước đầu cho thấy, công nghệ số đang góp phần định hình lại trải nghiệm du lịch sông nước Cần Thơ, đồng thời mở thêm kênh sinh kế cho người dân. Tuy nhiên, để du lịch và chuyển đổi số thực sự trở thành "đòn bẩy" giảm nghèo bền vững, thành phố tiếp tục hoàn thiện hạ tầng và hệ sinh thái du lịch thông minh, nâng cấp Cổng thông tin, ứng dụng di động, bản đồ số, thực tế ảo; mở rộng thanh toán không tiền mặt; phủ sóng internet ổn định tại các bến tàu, làng nghề, homestay. Mặt khác, cần những chương trình "bình dân học vụ số’ cho người làm du lịch.
Giảm nghèo bằng du lịch là câu chuyện nâng cấp cách làm du lịch, tạo thêm giá trị cho lao động của người dân. Nếu biết kết nối hài hòa, bài bản và bao trùm, mỗi chuyến ghe rời bến đưa khách ngắm bình minh trên chợ nổi sẽ không chỉ là hành trình trải nghiệm, mà còn góp phần giúp giảm nghèo cho nhiều người dân Cần Thơ./.
