Chuyển đổi số hướng tới giảm nghèo bền vững

Chuyển đổi số đang dần thay đổi cách tiếp cận trong công tác quản lý giảm nghèo - từ hỗ trợ truyền thống sang quản trị dựa trên dữ liệu, tri thức và sự tham gia của người dân.

Chuyển đổi số mở ra không gian mới cho công tác giảm nghèo

Những năm gần đây, công tác giảm nghèo luôn được Chính phủ xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội. Bước vào giai đoạn mới, mục tiêu không chỉ dừng lại ở giảm nghèo về thu nhập, mà còn hướng tới giảm nghèo đa chiều, bền vững, có khả năng thích ứng linh hoạt với những biến động của thời đại số.

Từ các Chương trình mục tiêu quốc gia đến những hoạt động cụ thể tại địa phương, chuyển đổi số đang dần trở thành "hạ tầng mềm" thiết yếu trong công tác giảm nghèo. Việc ứng dụng công nghệ không chỉ giúp chuẩn hóa quy trình, minh bạch hóa dữ liệu hộ nghèo, mà còn mở ra kênh kết nối thông tin, đào tạo, hỗ trợ sản xuất và tiêu thụ hàng hóa, đặc biệt mang lại lợi ích thiết thực cho người dân vùng sâu, vùng xa.

Trong khuôn khổ Chương trình giảm nghèo bền vững, các địa phương đã đặc biệt chú trọng đào tạo, bồi dưỡng kiến thức chuyển đổi số cho đội ngũ cán bộ cấp xã, huyện, coi đây là khâu then chốt để thúc đẩy số hóa trong công tác quản lý và theo dõi giảm nghèo.

Chương trình giảm nghèo bền vững được xác định là một trong những trụ cột quan trọng của chiến lược phát triển bền vững quốc gia, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng miền, đồng thời thúc đẩy tiến trình phát triển toàn diện và bao trùm ở khu vực nông thôn.

Những lớp bồi dưỡng và hội nghị tập huấn trực tuyến hiện nay không chỉ dừng lại ở việc hướng dẫn kỹ thuật, mà đã trở thành diễn đàn thực hành chính sách - nơi cán bộ cơ sở được trao đổi trực tiếp kinh nghiệm về cách ứng dụng công nghệ để giải quyết các vấn đề cụ thể tại địa phương, như cập nhật dữ liệu hộ nghèo, quản lý dự án sinh kế hay giám sát tiến độ hỗ trợ.

Thực tiễn cho thấy, chuyển đổi số không thể tách rời yếu tố con người. Chính đội ngũ cán bộ địa phương vừa là người sử dụng công nghệ, vừa là cầu nối lan tỏa tinh thần đổi mới đến từng người dân, giúp công tác giảm nghèo trở nên hiệu quả, minh bạch và bền vững hơn.

Công tác truyền thông, đặc biệt là ứng dụng chuyển đổi số có vai trò then chốt, đã và đang hỗ trợ hiệu quả trong lan tỏa các chính sách, huy động sự tham gia của cộng đồng trong xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững.

Nhờ công nghệ, người dân ở vùng sâu, vùng xa nay có thể tham gia các khóa đào tạo nghề trực tuyến, tiếp cận thông tin thị trường qua điện thoại thông minh, hoặc kết nối tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp thông qua các sàn thương mại điện tử. Điều đáng chú ý là chuyển đổi số đang dần thay đổi cách tiếp cận trong công tác quản lý giảm nghèo - từ hỗ trợ truyền thống sang quản trị dựa trên dữ liệu, tri thức và sự tham gia của người dân.

Chuyển đổi số đang mở ra không gian mới cho công tác giảm nghèo - minh bạch hơn, nhanh hơn, hiệu quả hơn. Nhưng để công nghệ thật sự trở thành động lực bền vững, yếu tố quyết định vẫn là con người. Công nghệ có thể hỗ trợ, nhưng chính sách phải dẫn dắt. Khi hai yếu tố này song hành, công cuộc giảm nghèo mới thật sự bền vững - đúng như tinh thần chỉ đạo của Chính phủ: "Lấy con người làm trung tâm, chuyển đổi số là động lực phát triển".

Phấn đấu đến năm 2025, có 90% số xã đạt chuẩn tiêu chí số 9 về nhà ở dân cư và 90% số xã đạt chuẩn tiêu chí số 11 về hộ nghèo theo Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới; đồng thời, 50% số xã đạt chuẩn tiêu chí số 9 và 50% số xã đạt chuẩn tiêu chí số 11 thuộc Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới nâng cao, theo Mục 4, Phần III Quyết định số 263/QĐ-TTg ngày 22/02/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025.

Mục tiêu này đặc biệt hướng tới giảm nghèo bền vững ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng bãi ngang ven biển và hải đảo. Cùng với đó, các địa phương đang triển khai đồng bộ và hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025, bao gồm Chương trình giảm nghèo bền vững và Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, tập trung vào hỗ trợ nhà ở, xóa nhà tạm, dột nát, và nâng cao chất lượng nhà ở dân cư, góp phần cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của người dân nông thôn.

Chuyển đổi số nâng cao hiệu quả giảm nghèo tại cơ sở

Cùng với Thành phố Hồ Chí Minh và cả nước, giảm nghèo là mục tiêu xuyên suốt, quan trọng hàng đầu của Phường Bình Tây. Vì thế, cả hệ thống chính trị Phường Bình Tây tập trung ưu tiên nguồn lực, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện. Trong đó, các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận - các đoàn thể từ quận đến cơ sở xây dựng Nghị quyết, kế hoạch chuyên đề về lãnh đạo thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững hàng năm gắn với công tác kiểm tra giám sát.

Thay vì phải mất thời gian đến trụ sở phường để tìm hiểu thông tin và hoàn tất thủ tục, giờ đây, người dân Phường Bình Tây đã có thể tiếp cận mọi thông tin liên quan đến giảm nghèo chỉ với vài thao tác đơn giản trên máy tính hoặc điện thoại.

Giờ đây, người dân chỉ cần vài cú click chuột là có thể tra cứu thông tin giảm nghèo, bổ sung hồ sơ và thực hiện các thủ tục hành chính liên quan. Đó là nhờ vào mô hình "Cổng thông tin điện tử giảm nghèo bền vững" - một sáng kiến chuyển đổi số đang phát huy hiệu quả rõ rệt tại địa phương.

Là địa phương chủ động chuyển đổi số theo tinh thần Nghị quyết 57 trong công tác đẩy mạnh chuyển đổi số, Phường Bình Tây đã xây dựng cổng thông tin chuyên biệt phục vụ công tác giảm nghèo. Trên hệ thống này, người dân có thể dễ dàng truy cập bằng đường link hoặc mã QR để xem các Bản tin tuyên truyền Giảm nghèo bền vững; Bản đồ hộ nghèo; Hộp thư giảm nghèo bền vững,...

Việc truy cập vào cổng thông tin rất dễ dàng. Người dân chỉ cần quét mã QR hoặc truy cập vào đường link, trên cổng sẽ hiển thị đầy đủ các danh sách hộ nghèo đáp ứng tiêu chí. Bên cạnh đó, người dân còn có thể nhận giấy chứng nhận online về hộ nghèo.

Không chỉ thuận tiện cho người dân, hệ thống cũng hỗ trợ cán bộ khu phố, tổ dân phố trong việc theo dõi, tuyên truyền. Trước khi có cổng thông tin điện tử, việc tuyên truyền và hướng dẫn cho người dân yêu cầu cán bộ phải đến tận nơi. Nhưng nay, với cổng thông tin, bà có thể hướng dẫn người dân chỉ bằng một cú click chuột, điều này không chỉ tiện lợi cho người dân mà còn giúp công tác quản lý của bà trở nên hiệu quả hơn.

Tính đến tháng 1/2025, Phường Bình Tây không còn hộ nghèo. Hộ cận nghèo còn 85 hộ với 344 nhân khẩu, chiếm tỷ lệ 0,98% trên tổng số hộ dân. Đặc biệt, 175 hộ mới thoát chuẩn hộ cận nghèo (tương ứng 653 nhân khẩu) đang được phường tiếp tục theo dõi và hỗ trợ.

Cổng thông tin điện tử vẫn đang được hoàn thiện, từng bước cập nhật thêm nhiều tính năng mới. Khi hệ thống vận hành ổn định, địa phương sẽ nghiên cứu mở rộng sang các lĩnh vực khác, hướng đến mục tiêu xây dựng một cổng thông tin điện tử dùng chung cho toàn phường.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác giảm nghèo đang cho thấy hiệu quả thiết thực, giúp người dân tiếp cận chính sách nhanh chóng, minh bạch và tạo nền tảng để từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững.